Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu büyük önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının ardından bütün bir millet yas tuttu.
Ata’nın naaşı 9 günlük sürecin ardından başkent Ankara’ya götürülerek Etnografya Müzesi’ne götürüldü.
Bu içeriğimizde büyük kurtarıcının ölümünden sonra yaşananları anlatacağız.
Kurtuluş Savaşı’nın Başkomutanı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938 günü saat 09.05’te Dolmabahçe Sarayı’nda hayatını kaybetti.
Atatürk’ün ölüm belgesini imzalayanlardan biri de Prof. Dr. Mehmet Kamil Berk, üzerinde “Gazi Mustafa Kemal” yazan mendille Atatürk’ün çenesini bağladı. Ata’nın kız kardeşi Makbule Hanım, cenazenin Ankara’ya gönderilmesinden önce dini tören yapılmasını istedi. Bunun üzerine 19 Kasım sabahı Atatürk’ün cenaze namazı kılındı.
Atatürk’ün naaşı ceviz ağacından yapılmış ve çinkoyla kaplı maun tabuta yerleştirildi. Bayrağa sarılı tabut, 16 Kasım’da sarayın kabul salonundaki katafalka yerleştirildi. Atatürk’ün naaşı 19 Kasım’a kadar bu katafalkta tutuldu. On binlerce kişi Atatürk’ü son kez görmek için Dolmabahçe Sarayı’nı ziyaret etti. 17 Kasım 1938’de sarayda çıkan izdihamda 11 kişi hayatını kaybetti.
Artık sıra Atatürk’ü tek başkenti Ankara’ya götürmeye gelmişti.
Cenaze aynı gün Yavuz zırhlısıyla İzmit’e, oradan da Ankara’ya taşındı.
Başkent Ata’yı büyük bir üzüntüyle bekliyordu.
Cenazesi için 20 Kasım 1938’de Ankara’da karşılama töreni düzenlendi. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, TBMM Başkanı Abdülhalik Renda, Başbakan Celal Bayar ve tüm devlet protokolü hazır bulundu.
Cumhurbaşkanı İnönü o gece radyoda Atatürk’e veda konuşması yaptı.
İsmet İnönü’nün veda mesajı tarihe geçen şu sözlerle başladı: “Büyük Atatürk’ün naaşı, tüm ömrünü hizmetine adadığı aziz milletinin şeref kollarına, ebedi istirahatgahına defnedilmiştir. Gerçekte onun mezarı, ona sevgi ve gurur dolu olan Türk milletinin kahraman ve gururlu hatırasıdır.” “Onun vefalı sandığıdır. Tarihte uğradığımız en zalim ve haksız ithamların yaşandığı günde Atatürk ayağa kalkmış, Türk milletinin masum ve haklı olduğunu iddia etmiş ve ilan etmiştir.”
İnönü’nün veda konuşması şu sözlerle sona erdi:
‘Devletimizin kurucusu, milletimizin fedakar hizmetkarı…’
İnsanlık idealinin sevgi dolu ve seçkin figürü…
Eşsiz kahraman Atatürk.
Ülke sana minnettar.’
Ankara’da devlet yetkilileri tarafından karşılanan cenaze, TBMM önünde hazırlanan katafalka yerleştirildi. 21 Kasım 1938’de yabancı ülkelerden gelenlerin de katıldığı cenaze töreniyle Ankara Etnografya Müzesi’ndeki geçici mezarına yerleştirildi ve orada 4 ay boyunca bir katafalkta kaldı.
Atatürk’ün naaşı dört ay müzede kaldıktan sonra mart ayında müzeye defnedildi.
Aynı yıl türbenin nereye ve hangi mimariyle yapılacağı tartışılmaya başlandı.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda anıtın Ankara’nın Çankaya ilçesi Rasattepe’de yapılmasına karar verildi ve 1944 yılında çalışmalara başlandı.
Anıtkabir’in inşaatı Ekim 1953’te tamamlandı.
Atatürk’ün naaşı 10 Kasım 1953’te Ankara Etnografya Müzesi’nden alınarak Cumhurbaşkanı Celâl Bayar’ın da katıldığı bir törenle Anıtkabir’e getirildi.
Devir işleminin ardından Atatürk Anıtkabir’e nakledildi; Tam 70 yıldır burada Ankara halkının gönlünde uyuyor.
Atatürk’ün naaşı, mozolesinin bulunduğu ziyarete açık bölümün altında özel bir mezar odasında bulunmaktadır.
Mezar odasında Türkiye’nin tüm şehirlerinden ve Selanik’ten getirilen topraklar bulunmaktadır.
Özel görevliler dışındaki ziyaretçilerin odaya girmesine izin verilmemektedir.
Anıtkabir’de Atatürk’ün ardından defin işlemleri de yaşandı. Bunlar, 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi öncesinde çıkan olaylarda hayatını kaybeden gençlerdi. Ancak 12 Eylül’den sonra çıkarılan yasaya göre bu gençlerin cenazeleri Anıtkabir’den alınarak başka bir yere defnedildi. 1980.
Anıtkabir’de bugün sadece Atatürk ve İnönü’nün mezarları bulunmaktadır.
Kanuna göre Anıtkabir’de Atatürk ve İnönü dışında kimsenin defnedilmesine izin verilmiyor.
Anıtkabir’in güvenliği ve tam kontrolü Türk Silahlı Kuvvetleri Anıtkabir Komutanlığı tarafından sağlanmaktadır.
Daha sonraki yıllarda restore edilen Anıtkabir’in içerisine, Kurtuluş Savaşı ve İnkılâplar sürecini anlatan bir müze de inşa edildi. Atatürk’ün eşyaları ve anıları da burada sergileniyor.
Her yıl milyonlarca kişinin ziyaret ettiği Anıtkabir, başkent Ankara’nın en önemli simgelerinden biri. Bugün şehir merkezindeki en büyük korunan yeşil alanlardan biri Anıtkabir yerleşkesi içerisinde yer alıyor.
Çökmüş bir imparatorluğun küllerinden yeni bir vatan kurmak; Atatürk, gidecek başka yeri olmayan milyonlarca insana Anadolu’da bağımsız bir devlet hediye etti; Onun sığınağı ve karargâhı olan Cumhuriyetin başkenti Ankara halkına emanettir.
Büyük cumhurbaşkanının vefatının 85. yıl dönümünde kendisini bir kez daha sevgi, saygı ve özlemle anıyoruz.
Ruhun huzur içinde yatsın.
haber-yunusemre.com.tr
